Ngày 19/2/2024 (mùng 10 tháng Giêng), UBND huyện Mai Châu tổ chức lễ đón nhận di sản văn hóa phi vật thể (DSVHPVT) quốc gia Keng loóng và lễ hội Xên Mường dân tộc Thái huyện Mai Châu năm 2024.
Tham dự có các đồng chí: Nguyễn Phi Long, Ủy viên dự khuyết BCH T.Ư Đảng, Bí thư Tỉnh ủy; Bùi Đức Hinh, Phó Bí thư TT Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh; Hoàng Đạo Cương, Thứ trưởng Bộ VH-TT&DL; Nguyễn Văn Toàn, Phó Chủ tịch UBND tỉnh; các đồng chí trong Ban Thường vụ Tỉnh ủy; lãnh đạo các ban, sở, ngành, các huyện, thành phố; đại biểu các huyện thuộc các tỉnh: Thanh Hóa, Sơn La, Nam Định, Vĩnh Phúc, Quảng Ninh, Bắc Giang, Thái Bình cùng đông đảo du khách và người dân.
Bí thư Tỉnh ủy Hòa Bình Nguyễn Phi Long đánh trống khai mạc lễ hội
Người Thái ở Hoà Bình sinh sống chủ yếu tại huyện Mai Châu. Tên gọi xưa của Mai Châu là Mương Mai. Xưa nữa thì gọi là Mương Mùn vì đây là vùng đất nằm giữa suối Xia và suối Mùn. Từ khoảng cuối thế kỷ 13, đầu thế kỷ 14, người Thái từ vùng Khước Hà (Bắc Hà, Lào Cai) đã về đây định cư. Mai Châu vốn là vùng đất trồng lúa đầu nguồn sông Mã, là vùng phát triển về du lịch cộng đồng, nơi đây cũng nổi tiếng về nghề chăn nuôi, dệt thổ cẩm... Keng Loóng là hình thức sinh hoạt văn hóa dân gian rất độc đáo, gắn liền với sự tồn tại, phát triển của người dân tộc Thái huyện Mai Châu, tỉnh Hòa Bình. Sinh hoạt văn hóa Keng Loóng có ý nghĩa quan trọng đối với đời sống văn hóa người Thái Mai Châu, phản ánh đặc điểm xã hội, đời sống tâm linh và thực hành tín ngưỡng, vì thế, hiện tượng này mang nhiều giá trị văn hóa. Người Thái là cư dân nông nghiệp trồng lúa nước nên sinh hoạt văn hóa Keng Loóng gắn liền với quá trình sản xuất nông nghiệp của họ từ sớm.
Ngày 10-11-2023, Bộ VHTTDL đã ban hành Quyết định số 3436/QĐ-BVHTTDL về công bố danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia đối với tập quán xã hội và tín ngưỡng Keng Loóng của người Thái huyện Mai Châu, tỉnh Hòa Bình. Lễ đón nhận Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia là dịp để tôn vinh di sản với sức sống mãnh liệt, tri ân những nỗ lực bền bỉ của cộng đồng và các nghệ nhân trong việc bảo tồn, phát huy giá trị của di sản. Việc đưa loại hình trình diễn dân gian độc đáo này vào danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia không chỉ khẳng định bản sắc văn hóa dân tộc độc đáo của tỉnh, mà còn giúp huyện Mai Châu - chủ thể của di sản, có thêm động lực gìn giữ, bảo tồn, phát huy giá trị và tăng cường quảng bá, giới thiệu, góp phần phát triển du lịch cộng đồng.
Thứ trưởng Bộ VHTT&DL Hoàng Đạo Cương trao chứng nhận di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia Keng Loóng cho lãnh đạo huyện Mai Châu
Lễ đón nhận Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia Keng Loóng được tổ chức trong không gian Lễ hội Xên Mường của người Thái, Mai Châu. Lễ hội Xên Mường bao gồm phần lễ và phần hội. Trong đó, phần lễ diễn ra trang nghiêm với sự tham gia của người chủ tế-ông Mo tiến hành mo, khấn hành lễ cầu và rước kiệu về miếu thờ ông Tướng Sứ tại xóm Chiềng Châu, xã Chiềng Châu.
Các nghệ nhân trình diễn di sản Keng Lóóng
tại Chương trình khai mạc lễ hội
Ngay sau phần lễ, người dân và du khách được hòa mình vào không gian lễ hội với nhiều hoạt động phong phú, đặc sắc như: Tham quan và thưởng thức món ăn độc đáo, sản vật đặc trưng của các địa phương tại các gian hàng ẩm thực; giao lưu văn nghệ, kéo co, ném còn và cùng vui hội trống chiêng. Lễ hội “Xên Mường” đậm đà tính nhân văn sâu sắc, đồng thời góp phần phát triển du lịch cộng đồng gắn với xây dựng nông thôn mới, là thông điệp giới thiệu về tiềm năng du lịch quê hương Mai Châu nhiều cảnh quan sông hồ, hang động, núi rừng kỳ vĩ, môi trường, khí hậu trong lành, con người hiền hòa, mến khách.
