Trái ớt nhỏ bé, thường ít ai để ý nhưng lại là gia vị không thể thiếu trong bữa ăn hằng ngày của mỗi gia đình. Ớt núi hay còn gọi là ớt Rẽ đã có từ rất lâu ở Phú Lương (huyện Lạc Sơn, tỉnh Hòa Bình), thường được bà con đi rừng hái về làm gia vị. Ban đầu người dân cũng chỉ coi đây là một sản vật thông thường như bao sản vật khác của địa phương, song khách ở xa tới chơi, được thưởng thức đều tấm tắc bởi vị cay rất đặc biệt của nó, mới biết đây là một loại gia vị thơm ngon riêng có.

Thu hoạch ớt Rẽ Phú Lương để chuẩn bị chế biến (Ảnh: fb Ớt núi Phú Lương)

Thấy được giá trị của cây, người dân bắt đầu mang về trồng để phát triển thành sản phẩm hàng hóa, song không phải điều kiện thổ nhưỡng nào, cây cũng cho trái có vị ngon tương tự. Theo người dân địa phương, ớt phải được trồng vùng ven rừng hoặc những khu ruộng cạn, tránh vùng đất trũng nước hoặc quá màu mỡ thì mới giữ được vị ngon vốn có.

Ớt Rẽ Phú Lương có trái nhỏ, vị cay dịu nhưng dư vị để lại rất lâu, khi ăn lại có mùi thơm, hăng nhẹ, rất đặc trưng. Cách chế biến ớt muối của người dân Phú Lương cũng khá đặc biệt, để có được lọ ớt muối thơm ngon, trước tiên phải lựa những trái ớt còn xanh, nhưng không được non quá và cũng không dùng những trái chín, sau khi bỏ núm, rửa sạch, thì đem xóc cùng với muối (người dân nơi đây không dùng giấm như một số địa phương khác), ớt muối trong vòng một tháng là có thể đem ra dùng được. Cách làm này không cần dùng bất cứ một chất bảo quản nào mà  vẫn có thể giữ ớt ăn ngon trong vòng 1- 2 năm.

Sản phẩm ớt Rẽ Phú Lương được công nhận là sản phẩm OCOP ba sao cấp tỉnh

 (Ảnh: fb Ớt núi Phú Lương)

Ớt Rẽ Phú Lương hiện đã được người dân chế biến, muối và đóng lọ thủy tinh quy cách rất đẹp, sản phẩm được chứng nhận đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm, được người tiêu dùng trong và ngoài tỉnh rất ưa chuộng, là món quà hấp dẫn mỗi khi ghé qua Hòa Bình.

   Lam Châu