Ở Hòa Bình có một thứ lá khá đặc biệt gọi là lá “Châu” (hay “Chau”, “Tlau”). Không biết có tự bao giờ, nhưng cây Châu luôn là niềm tự hào và gắn bó với người dân địa phương.

Cây Châu có hình dáng hệt như cây phong lá đỏ ở châu Âu, mùa hè thì tỏa bóng xanh mát, vào mùa thu sang đông thì chuyển dần từ vàng sang đỏ, vào dịp giáp hoặc ra Tết những tán rừng có nhiều cây Châu sẽ đồng loạt chuyển màu, ghé qua Hòa Bình dịp này, du khách sẽ được chiêm ngưỡng cả một rừng mấy chục cây Châu nhú những chồi non đỏ ối, khẽ cựa mình chuyển động trước những cơn gió lạnh của mùa đông, có những tán lá bị gió thổi tạt về một bên có hình dáng rất kỳ thú. 

Những tán lá Châu đỏ ối ở Bãi Bùi Lạc Sơn, Hòa Bình (Ảnh: FB Đặng Thanh Tùng)

Được thiên nhiên ưu ái, Hòa Bình có nhiều sản vật ngon nức tiếng, một trong những sản vật đó phải kể đến là chính là măng khô Hòa Bình. Măng khô được chế biến khá cầu kỳ, những đọt măng tươi được hái từ trên rừng về, nhặt sạch rồi đem luộc kỹ bằng nồi to, than củi để loại bỏ bớt chất độc trong măng. Tùy từng loại măng mà người ta sẽ để nguyên cả củ hoặc xé nhỏ đem phơi. Măng lưỡi lợn là loại măng củ, được bổ miếng, sau đó đem phơi, măng xé sợi thường là măng nứa hoặc măng giang tước nhỏ rồi đem phơi.

Măng nứa đã được phơi khô (Ảnh: Sưu tầm)

Cùng với trám đen, trám xanh từ lâu đã là đặc sản của vùng Tây Bắc nói chung, Hòa Bình nói riêng. Vị chua chua chát chát dịu nhẹ của trám quyện với vị ngọt béo của thịt khiến món ăn không bị ngấy mà lại có sức hấp dẫn lạ kì.

Mùa trám xanh chín rộ thường từ khoảng tháng 6 đến tháng 8 Âm lịch. Trám xanh khi đạt đến độ già, đanh có thể ăn ngon thường có màu vàng nhẹ, hơi rám, vị chua thanh, ngọt hậu vừa đủ. Theo kinh nghiệm dân gian, trám xanh ngoài là một món ăn cung cấp nhiều vitamin, khoáng chất, còn là một vị thuốc với nhiều công dụng: giảm ho, tiêu đờm, giảm viêm họng, khản tiếng, tốt cho hệ tiêu hóa …

Quả trám xanh khi chưa chế biến (Ảnh: Sưu tầm)

Từ những con suối mát lành, ẩn nấp trong những hốc đá, bụi cây hay những đám rong rêu, những chú cá “trong vắt” được người dân địa phương đánh về, không quá to, cá suối ở Hòa Bình, chỉ khoảng bằng hai ngón tay, thế nhưng, cá cho thịt ngọt, chắc, đậm vị, là món ngon khó có thể bỏ qua khi ghé thăm Hòa Bình. 

Những chú cá “trong vắt”, tươi rói được đánh từ suối về  (Ảnh: Sưu tầm)