Tháng 7/2019, sản phẩm thịt dê núi của Hợp tác xã Nông nghiệp Hòa Bình (huyện Lương Sơn) là sản phẩm dê thịt đầu tiên của tỉnh được cấp chứng nhận VietGAP. Với mong muốn tạo ra những sản phẩm sạch để phục vụ người tiêu dùng, các thành viên của Hợp tác xã đã thực hiện quy trình chăn nuôi dê theo tiêu chuẩn VietGAP, địa điểm chăn nuôi được bố trí khoa học, không sử dụng thuốc kháng sinh trong quá trình chăn nuôi, thức ăn chủ yếu của dê là cỏ và lá cây tự nhiên trên rừng, ngoài ra, hàng ngày, mỗi con dê đều leo bộ từ 9 - 10 cây số lên núi ăn cỏ nên thịt dê rất săn chắc, thơm ngon.
Sản phẩm thịt dê núi Lương Sơn được đóng gói hút chân không
Ẩm thực Tây Bắc nói chung, Hòa Bình nói riêng luôn trở nên đặc biệt với du khách là bởi, thiên nhiên đã ưu ái, dành tặng cho vùng đất này những nguyên liệu riêng có, cùng với đôi bàn tay khéo léo của đồng bào nơi đây đã tạo ra những món ngon không thể trộn lẫn. Một trong số đó phải kể đến là các món ngon từ quả trám đen.
Quả trám đen còn tươi (Ảnh: Sưu tầm)
Quả trám có hình thoi, khi còn non có màu xanh nhạt, khi đã già, chín có màu tím đen, hạt cứng, chia làm ba ngăn, có nhân ăn rất bùi; Phần thịt trám màu hồng thẫm, phần sát hạt có màu vàng. Các chất dinh dưỡng từ quả trám đen được xem là một loại đạm thực vật rất tốt cho sức khỏe, trong đó các thành phần nhiều nhất gồm: hydrat cacbon, protit, chất béo và các khoáng chất: Canxi, photpho, sắt, kali, magie, kẽm …
Có rất nhiều cách chế biến các món ngon từ quả trám đen: Trám kho thịt, cá, Trám đen ngâm mắm, Xôi trám … Song, ở Hòa Bình, phổ biến nhất vẫn là quả trám “om” hay “ỏm”.
Thực ra cách chế biến món ăn này rất đơn giản, quả trám, sau khi được hái về, rửa sạch, để ráo rồi đem ngâm với nước sôi, đậy nắp, để khoảng 15 – 20 phút, sau khi thử thấy trám mềm tay là có thể ăn được. Cách chế biến đơn giản là thế, những bí quyết nằm ở chỗ, đầu tiên, phải chọn cho được loại trám ngon, vỏ mỏng, vị bùi, ngậy mà không bị chát (có một số loại trám có vỏ dày, chát, ăn không ngon); thứ nữa là nhiệt độ ngâm hay om trám phải vừa độ, nếu không, quả trám sẽ không thể chín mà bị cứng, trơ, không ăn được. Thường là dùng nước đun sôi, để nguội cho hạ bớt nhiệt còn khoảng 80 – 90 độ C là có thểm dùng om trám được.
Trám đen khi đã được om chín
Trám sau khi om có thể chấm với nước mắm hay muối vừng tùy thích. Thưởng thức theo cách này, thực khách có thể cảm nhận được vị bùi, ngậy, thơm nguyên bản của trám. Mùa trám thường rất ngắn, chỉ kéo dài trong khoảng hai tháng, quãng từ tháng 7 đến tháng 8 Âm lịch. Theo các cụ cao niên ở vùng mường Vang (huyện Lạc Sơn) kể lại, xưa kia, cứ vào mùa trám, những con hươu, con nai trong rừng lại tìm đến những gốc trám để nhặt ăn những quả chín rụng xuống. Đây cũng là lúc người dân có thể lên rừng thu hoạch trám. Vì mùa quả ngắn lại là thứ quả quý nên trám đen được người dân địa phương chọn làm quà hoặc dành để chiêu đãi khách gần xa mỗi khi ghé thăm vào đúng mùa quả chín.
Chương trình OCOP là chương trình phát triển kinh tế khu vực nông thôn theo hướng phát triển nội lực và gia tăng giá trị; là giải pháp, nhiệm vụ trong triển khai thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới. Trọng tâm của chương trình OCOP là phát triển sản phẩm nông nghiệp, phi nông nghiệp, dịch vụ có lợi thế ở mỗi địa phương theo chuỗi giá trị.
Cửa hàng giới thiệu và bán sản phẩm OCOP nằm trên con phố thuận tiện
Quất hồng bì chính vụ là vào độ tháng 7, tháng 8 dương lịch hàng năm. Vào quãng thời gian này, hầu hết các địa phương trong tỉnh, đặc biệt là mạn Kỳ Sơn (thành phố Hòa Bình) đâu đâu cũng thấy bày bán loại quả này – thứ quả tưởng như dân dã song đó lại là một vị thuốc rất quý trong Đông y.
Cứ vào độ tháng 8 hàng năm, quýt Ôn Châu bao giờ cũng là thứ trái mở đầu cho mùa thu hoạch cây ăn quả có múi của huyện Cao Phong nói riêng, vùng cây ăn quả có múi của tỉnh Hòa Bình nói chung.
Vườn quýt Ôn Châu tại huyện Cao Phong (Ảnh: Sưu tầm)
